Veel meer dan alleen boeken uitlenen
DIEMEN - De openbare bibliotheken in Nederland hebben het moeilijk. Er worden steeds minder boeken geleend en de laatste jaren worden er zelfs veel vestigingen gesloten. Diemenaren weten de bibliotheek Diemen juist goed te vinden: de bibliotheek heeft relatief veel leden die ook nog eens veel boeken lenen. Boeken zijn natuurlijk de 'core business' van de bieb, maar de bibliotheek biedt anno 2014 zoveel meer. Voorstellingen, lezingen, programma's voor scholen en groepen en studie- en werkplekken bijvoorbeeld. Zo wordt de bieb steeds meer dan alleen een uitleenbalie voor boeken.
Maandagochtend 10.00 uur. De bibliotheek is nog gesloten, maar rond de grote leestafel hebben zich al wat mensen geschaard. Zij bereiden de Leesclub Makkelijk Lezen voor die vanaf 17 februari iedere twee weken op maandagochtend rond deze tafel gehouden zal worden.
Even verderop, tussen de rekken vol tijdschriften en kranten, vertellen Marij Janssen en Marianne Mondeel van de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) over de bibliotheek Diemen, een vestiging van de OBA. "Er is hier een ruim aanbod aan boeken voor een bibliotheek van deze omvang", vertelt Marij Janssen. Zij is sinds 1 januari hoofd regio Oost, waaronder een zestal bibliotheken vallen in Amsterdam-Oost en Zuidoost en dus ook de Diemense vestiging. "De bibliotheek Diemen is altijd een goedlopende bibliotheek geweest en doet het nog steeds heel goed. Er zijn bijna 6000 leden, dat is veel voor een gemeente met het inwonertal van Diemen. Zij lenen ook nog eens vaak en veel boeken: in 2013 werden er ruim 145.000 boeken geleend en bijna 13.500 cd's en dvd's. Er kwamen vorig jaar maar liefst 125.000 bezoekers binnen, dat waren er 25.000 meer dan het jaar ervoor."
Naast het grote aanbod van boeken is er veel meer te doen. Marianne Mondeel is accountmanager van de regio Oost van OBA en verantwoordelijk voor de programmering. Zij neemt een greep uit het diverse aanbod dat de bibliotheek Diemen biedt: "Voor volwassenen zijn er lezingen met schrijvers die goed bezocht worden. Op 12 maart komt Jelle Brandt Corstius naar Diemen. Sinds september is er iedere eerste vrijdag van de maand een Tablet Café. Mensen kunnen hier elkaar helpen met tips voor leuke apps en hoe je die gebruikt op de tablet. Wij waren een van de eerste bibliotheken die dit zijn gaan doen en het is een groot succes. Al voor baby's bieden wij via het programma Boekstart leuke boekjes en verschillende activiteiten zoals Babydans. Ja, ook voor zulke jonge kinderen is (voor)lezen al leuk en nuttig. Voor peuters en kinderen zijn er regelmatig voorstellingen, ieder jaar een voorleesontbijt tijdens de Nationale Voorleesdagen en we organiseren jaarlijks een voorleesmarathon. Dan komen bekende Diemenaren voorlezen, burgemeester Koopmanschap is al geweest en de commandanten van de brandweer en politie. Voor leerlingen van de basisscholen bieden we per leerjaar een leuk programma en vrijwel alle scholen in Diemen doen daar aan mee. Ook zijn er andere activiteiten voor deze leeftijdsgroep, laatst hadden we een workshop Animatie bijvoorbeeld." Voor tieners en jongeren zijn er geen speciale programma's in Diemen. "Die programma's lopen ook via de scholen en Diemen heeft geen scholen voor voortgezet onderwijs. Maar we zien wel veel scholieren die hier komen studeren. We hebben wi-fi en werkplekken met stopcontacten en daar wordt veel gebruik van gemaakt."
De bibliotheek zal er over 10 jaar niet wezenlijk anders uitzien dan nu, denken Janssen en Mondeel. Er zullen meer e-books komen, vanaf 21 januari is het aanbod enorm uitgebreid, maar beiden geloven niet dat het 'echte' boek helemaal zal verdwijnen. "Wij bieden nu verschillende abonnementsvormen die beter aansluiten bij wat onze bezoekers willen. De verblijfsfunctie van de bibliotheek zal steeds belangrijker worden", meent Mondeel. "Mensen komen hier nu ook al soms dagelijks om de krant te lezen. We hebben abonnementen op ongeveer 80 dag- en weekbladen en tijdschriften. Jongeren komen hier studeren en ik weet zeker dat ook zzp'ers onze prettige werkplekken al gevonden hebben." Een aparte ruimte voor de groepen die hier veel komen, is een wens van Mondeel. "Ik zou de bibliotheek wel vaker per week open willen laten zijn", zegt Janssen. "Dat is een kwestie van geld, maar ook van organisatie. Ik kan me voorstellen dat we bijvoorbeeld extra uren open zijn voor mensen die hier de krant willen lezen, maar dat de inlichtingenbalie dan niet open is."
De Diemense bibliotheek doet het dus goed, maar het aantal uitleningen van boeken via openbare bibliotheken loopt over het algemeen in Nederland juist sterk terug. Het aantal vestigingen van bibliotheken is de laatste jaren enorm afgenomen en de toekomst van veel lokale bibliotheken is onzeker. Openbare bibliotheken worden voor het grootste deel gefinancierd uit de gemeentekas. De landelijke vereniging van openbare bibliotheken (VOB) maakt zich zorgen over lokale bibliotheken. "De bibliotheek vormt een essentieel onderdeel van de lokale samenleving. De VOB maakt zich zorgen dat bibliotheken uit dorpen en wijken verdwijnen. Door bezuinigingen op het gemeentebudget dreigen bibliotheken te worden gesloten." In Diemen is wethouder Ruud Grondel verantwoordelijk voor de bibliotheek. "Wij spreken ieder jaar met de OBA over de prestatie-afspraken waarop we de subsidieverstrekking beoordelen. De Diemense bibliotheek doet het inderdaad erg goed en staat, volgens een onderzoek in het Parool, qua aantal leden en uitleningen in de top 3 van alle bibliotheken van de OBA. Of de bibliotheek Diemen daarom geen bezuinigingen te wachten staat? Dat hangt af van de keuzes die de politiek maakt en er komen natuurlijk gemeenteraadsverkiezingen aan. Mijn beeld is dat er veel draagvlak is voor de bibliotheek, zowel in de politiek als onder de bewoners, die vervult echt een rol in allerlei opzichten. Er is echter wel een bezuinigingsdruk vanuit Den Haag en daarvoor moet er naar alle voorzieningen worden gekeken. Dat zou kunnen drukken op bijvoorbeeld de openingstijden, maar ik zie daar op dit moment vanuit de inhoud geen noodzaak toe."
Aan de leestafel wordt ondertussen vast het eerste boek van de nieuwe leesclub doorgenomen. 'Vrienden voor het leven', verfilmd als 'Intouchables', in een speciale versie, geschreven in eenvoudige taal. Een mooi verhaal dat op maandagochtend 17 februari wordt voorgelezen in de leesclub Makkelijk Lezen. "Ik kijk er enorm naar uit om te beginnen", zegt bibliothecaris Louppen. "Dan wordt vast een nieuwe traditie geboren in Diemen: samen lezen op maandagochtend."
