Gemeente beschikt over weinig eigen grond voor bouw sociale huurwoningen
Er is onder inwoners van Diemen veel kritiek op het type woningen dat in de gemeente wordt gebouwd. Het betreft vooral koopwoningen en dure huurwoningen. Er is juist veel behoefte aan betaalbare huurwoningen.
DIEMEN Wethouder Lex Scholten van Wonen heeft begrip voor de kritiek van inwoners van Diemen, maar wijst erop dat de invloed van de gemeente beperkt is. "De meeste bouwgrond in Diemen is niet in het bezit van de gemeente. Tot voor kort had de gemeente in die situaties nauwelijks de bevoegdheden om prijzen voor te schrijven."
Een stukje geschiedenis: in de negentiger jaren vorige eeuw kocht de gemeente met veel geleend geld de grond waarop nu de woningen van Plantage de Sniep zijn gevestigd. Het duurde nogal lang voordat er met de bouw van de woningen kon worden begonnen en toen er in 2007 eindelijk met de bouw gestart was, kwam er een wereldwijde financiële crisis, bijna niemand wilde kopen en de bouw lag stil. Het project hing met een jaarlijkse rente van 8 procent daardoor als een molensteen om de nek van de gemeente. Uiteindelijk heeft de gemeente meer dan 30 miljoen euro verloren en waren alle reserves op. In Plantage de Sniep zijn daarom voornamelijk koopwoningen gebouwd. Maar in en bij de tramlus van lijn 19 worden 106 sociale huurwoningen en 100 woningen met een redelijke huur gebouwd. Een deel van die woningen is al opgeleverd. De overige woningen worden naar verwachting begin 2022 opgeleverd.
Scholten: "Een gemeente kan ervoor kiezen om zelf grond van een particuliere eigenaar te kopen en daar woningen te bouwen. Maar dat kost enorm veel geld en heeft grote financiële risico’s. Zeker in deze tijd. Huizen zijn schaars en daardoor duur. Dan wordt grond kopen dus ook heel duur. In Holland Park was de grond voor het overgrote deel eigendom van de toenmalige kantooreigenaren. Die kantoren stonden grotendeels leeg. De wijk verloederde en er was veel criminaliteit. Wij waren in 2014 blij dat er midden in de crisis een ontwikkelaar was die het aandurfde de kantoren en de grond te kopen en Holland Park en de Campus Diemen Zuid te gaan bouwen. Er was toen geen financiële ruimte voor goedkope huurwoningen. Nu kan het wel. In Holland Park West was de gemeente eigenaar van de grond. Bij de verkoop hebben we bedongen dat van de 700 te bouwen woningen er 30 procent in de sociale huur komt en 20 procent in de middeldure huur. De gemeenteraad heeft in het bestemmingsplan vastgesteld dat die 20 procent woningen met een middeldure huur ook voor een periode van 20 jaar middeldure huur blijven. De sociale huurwoningen blijven altijd sociale huurwoningen. Dat heeft wel tot gevolg dat die grond miljoenen minder heeft opgebracht."
Scholten: "Het geld uit de grondverkoop hebben we overigens nodig voor het financieren van voorzieningen als parken, scholen en sportterreinen. Wij hadden er inderdaad voor kunnen kiezen om in Holland Park West alleen sociale huurwoningen te bouwen. Maar dan heb je geen geld voor nieuwe voorzieningen. Het aantal inwoners van Diemen groeit stevig en wij vinden het belangrijk om voor nieuwe voorzieningen te zorgen. Daar hebben alle inwoners van Diemen profijt van."
Scholten geeft aan dat gemeenten sinds enkele jaren bij bouwplannen van particulieren iets meer mogelijkheden hebben om goedkope woningen te realiseren "Wij kunnen in een bestemmingsplan voor nieuwbouw voorschrijven dat 30 procent van de te bouwen woningen uit sociale huurwoningen moet bestaan en 20 procent uit middeldure huur. Maar de eigenaar van de grond is niet gedwongen om er vervolgens te gaan bouwen. Als hij het niet eens is met het bestemmingsplan kan hij besluiten om er voorlopig geen woningen te bouwen of de grond een andere bestemming te geven. Bovendien mogen wij als gemeente een eigenaar van bouwgrond niet verplichten om een project te starten dat op verlies uitdraait. In de bestemmingsplannen voor de nog te bouwen 1.200 woningen in Holland Park Zuid en de 130 woningen in het Hof van Saan hebben we de goedkopere woningen voorgeschreven."
Er zijn in Diemen relatief weinig sociale huurwoningen gebouwd. Dit heeft niet alleen te maken met het het gebrek aan eigen grond en geld van de gemeente. Het Rijk heeft woningcorporaties de afgelopen jaren diverse belastingen opgelegd. Het gevolg hiervan is dat woningcorporaties over weinig financiële middelen beschikken om sociale huurwoningen te bouwen. Door deze maatregelen en de financiële crisis hebben corporaties af moeten zien van de bouw van 45 goedkope woningen in de Brede HOED en 100 goedkope woningen in De Diemer. Ze hebben de gronden verkocht aan pensioenfondsen en er staan inmiddels duurdere huurwoningen.
De beperkte beschikbaarheid van eigen grond in Diemen heeft tot gevolg gehad dat het college van B en W op zoek is gegaan naar locaties voor sociale woningbouw in bestaande woonwijken. Het gaat om Buitenlust, de Harmonielaan, Griend en De Venser. Op die laatste plek is nu nog de school Het Atelier gevestigd. Die school verdwijnt in de toekomst omdat er in Holland Park een nieuwe brede school komt. De plannen van het college van B en W stuiten op veel verzet van de bewoners van Buitenlust. Aan de rand van die wijk kunnen volgens het college 38 sociale huurwoningen worden gebouwd en er is een conceptbouwplan gemaakt. De bewoners van Buitenlust verzetten zich fel tegen de plannen van de gemeente. Zij zijn van mening dat er in hun wijk geen ruimte is voor nieuwbouw. Ook de bewoners van Griend zijn tegen woningbouw in hun wijk. Scholten: "Maar juist door het gebrek aan eigen grond om sociale huurwoningen te bouwen zijn wij gaan kijken naar zoeklocaties voor woningbouw binnen buurten. Het is een dilemma voor een wethouder die verantwoordelijk is voor Wonen."
Scholten maakt zich zorgen over de huidige woningmarkt en is van mening dat er de komende jaren in de hele regio veel woningen dienen te worden gebouwd. "Een probleem is dat er enorm veel tijd zit tussen het moment dat er plannen worden gepresenteerd en er daadwerkelijk met de bouw van die woningen kan worden begonnen. Dat gaat in deze regio meestal om ongeveer 10 jaar. Het zou goed zijn als de procedures minder tijd in beslag nemen."