Gebrek aan betaalbare woningen in Diemen blijft een groot probleem
Veel inwoners van Diemen worden geconfronteerd met de gevolgen van de overspannen woningmarkt. De prijzen van koopwoningen rijzen de pan uit en een betaalbare huurwoning is niet te vinden.
DIEMEN Starters op de woningmarkt en mensen die gedwongen hun huis moeten verkopen, bijvoorbeeld door een echtscheiding, en op zoek zijn naar een betaalbare huurwoning lijken kansloos.
Veel inwoners van Diemen verwijten de gemeente dat zij bij de toewijzing van een sociale huurwoning geen voorrang krijgen op mensen van buiten Diemen. Wethouder Lex Scholten van Wonen geeft aan dat dit het gevolg is van de regels die het Rijk heeft vastgesteld. "Gemeenten mogen volgens de landelijke regels 25 procent van de sociale huurwoningen die vrijkomen met voorrang toewijzen aan hun eigen inwoners. Dit is inclusief nieuwe sociale huurwoningen. Na flink lobbywerk zijn de gemeenten die behoren tot de stadsregio Amsterdam, onder wie de gemeenten Diemen, Amsterdam en Zaanstad, erin geslaagd om voor elkaar te krijgen dat in die gemeenten nu 30 procent van de vrijgekomen sociale huurwoningen mag worden toegewezen aan de eigen inwoners. Samen met andere regelingen wordt jaarlijks ongeveer 55% van de sociale huurwoningen aan Diemenaren toegewezen. Dat kan dus nu ietsje meer worden."
Het inwoneraantal van Nederland is de afgelopen tien jaar met bijna een miljoen mensen gestegen. Dit zorgt voor extra druk op de woningmarkt. Scholten: "Uit de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat de meeste nieuwe inwoners van Nederland mensen zijn die uit andere Europese landen komen en geen vluchtelingen zijn. Het gaat onder andere om expats. Expats komen niet in aanmerking voor sociale huurwoningen, maar zorgen wel voor extra druk op de huurwoningen in de vrije sector en daarmee in combinatie met een stevig tekort aan vrijesectorwoningen voor forse prijsstijgingen. Voor de vrije sector gelden geen prijsregels, dus de verhuurder mag vragen wat hij wil. Daardoor is het moeilijk om een huurwoning met een huur tussen de 750 en 1.200 euro per maand te krijgen. Dit heeft ook gevolgen voor de doorstroming van een sociale huurwoning naar een huurwoning in de vrije sector. Het is natuurlijk een enorme stap om van een sociale huurwoning met een huur van pakweg 700 euro naar een vrijesectorwoning met een huur van 1.300 euro te gaan. Zeker in een economisch onzekere tijd."
Hier speelt nog iets een rol. Iemand die afhankelijk wordt van een WW-uitkering of bijstand heeft dan recht op huurtoeslag. Dit geldt alleen voor mensen die een huur van maximaal € 737,14 per maand betalen. Dus mensen die in een duurdere huurwoning wonen, afhankelijk worden van een uitkering en hun huur niet meer kunnen betalen, moeten dan op zoek gaan naar een sociale huurwoning. En die zijn nauwelijks te krijgen.
Er zijn inwoners van Diemen die het onbegrijpelijk vinden dat statushouders voorrang krijgen bij het toewijzen van een sociale huurwoning. Maar ook hier betreft het regels die door het Rijk zijn vastgesteld. Scholten: "Het Rijk bepaalt jaarlijks het aantal statushouders dat gemeenten verplicht dienen te huisvesten. Dat is afhankelijk van het aantal inwoners van een gemeente. Diemen moet dit jaar ongeveer 50 statushouders huisvesten. Het gaat niet om vijftig woningen. Er zijn ook gezinnen bij, maar jaarlijks gaat het toch om 20 tot 25 woningen."
Scholten wijst erop dat woningcorporaties de afgelopen jaren nauwelijks in staat zijn geweest om nieuwe sociale huurwoningen te bouwen. "Het Rijk heeft de woningcorporaties een aantal belastingen opgelegd, zoals de verhuurdersheffing. Dat heeft tot gevolg gehad dat woningcorporaties minder geld hebben, dus minder kunnen bouwen."
Het Rijk heeft woningcorporaties belastingen opgelegd
Er zijn in Diemen relatief weinig sociale huurwoningen gebouwd. Dit heeft mede te maken met het gebrek aan eigen grond en geld van de gemeente en de geringe uitgaven die woningcorporaties de laatste jaren hebben kunnen doen. Maar in en bij de tramlus van lijn 19 worden 106 sociale huurwoningen en 100 woningen met een middeldure huur gebouwd. Een deel van die woningen is al opgeleverd. De overige woningen worden naar verwachting begin 2022 opgeleverd. Ook komen er in Holland Park West 220 sociale huurwoningen en 200 woningen met een middeldure huur.
Een ander gegeven is dat de bezetting van een woning veel lager is dan in de jaren zestig van de vorige eeuw, geeft Scholten aan. "Toen woonden er gemiddeld 3,1 personen in een woning, nu 2,1 personen. Dat betekent dat je alleen al daardoor 50% meer woningen moet hebben. "
De eisen die hypotheekverstrekkers stellen aan het salaris van een koper van een woning hebben gevolgen voor de krapte op de huurmarkt. Scholten: "Ik geef het volgende voorbeeld. Een jongere van een jaar of dertig die een woning van 350.000 euro wil kopen zal in veel gevallen niet voldoende verdienen om in aanmerking te komen voor een hypotheek. Die jongere zou na aftrek van de hypotheekrente uitkomen op maandlasten van rond de 900 euro. Het alternatief is dat die jongere op zoek moet naar een woning met een huur van meer dan 1.000 euro per maand en dat leidt weer tot extra prijsstijging omdat er te weinig woningen zijn."
"Kortom, het woningbeleid is in Nederland compleet vastgelopen. De OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) heeft in een rapport van juni 2021 gepleit voor een drastische verandering in het Nederlandse woonbeleid. Zij adviseert onder andere voor het zwaarder belasten van het eigen woningbezit, het stoppen met de belastingaftrek voor hypotheekrente en veel meer vrijesectorwoningen waardoor er lagere prijzen komen en de sociale huursector kan worden verkleind. Ik kan mij wel vinden in die aanbevelingen. Ze zijn echter zo drastisch dat het nog wel wat tijd zal vergen voordat je dat allemaal kunt doen.”