De Betlembrug in de snelweg
bij Maxis is aan het schuiven
De Betlembrug schuift. De megabrug in de A9 ter hoogte van Maxis verplaatst zich langzaam maar zeker en dat moet zo snel mogelijk worden gestopt.
DIEMEN De Betlembrug is met een contractwaarde van 1 miljard euro een van de grote werken van de verbreding van de A1-A9 en was een echt huzarenstukje. Vooral de bouwwijze van de brug, die is vernoemd naar een landgoed dat hier jarenlang heeft gelegen, was bijzonder. Er werd namelijk naar elkaar toegewerkt: aan de ene kant een meter erbij? Dan ook aan de andere kant een meter erbij, totdat beide helften met elkaar konden worden verbonden. Dit gebeurde om het scheepvaartverkeer in het eronder liggende Amsterdam-Rijnkanaal geen overlast te bezorgen.
In 2015 was de brug klaar en een jaar later ging hij open voor verkeer. Daarbij is, zoals dat altijd gaat, afgesproken dat de brug regelmatig gecontroleerd zou worden. Begin vorig jaar werd bij een van de inspecties iets verbazingwekkends geconstateerd: het westelijke landhoofd van de brug (op de plek waar Betlem ooit was) was verplaatst en dat is wel het laatste dat je wilt met een brug waar dagelijks duizenden auto's overheen gaan. Minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) schreef daar onlangs aan de Tweede Kamer een alarmerende brief over. "De aansluiting (voegovergang) tussen de brug en de weg wordt hierdoor dichtgedrukt, waardoor bewegingen van de brug als gevolg van temperatuurwisselingen op termijn niet meer voldoende kunnen worden opgevangen. Uiteindelijk kan dit leiden tot een lager niveau van constructieve veiligheid", schrijft de bewindsvrouw.
Voor de minister geldt: veiligheid voor alles. De brug is inmiddels al iets minder veilig geworden ("Door de verplaatsing van het landhoofd is het veiligheidsniveau van de brug wel afgenomen ten opzichte van de nieuwbouwconditie", schrijft ze), maar voldoet nog steeds aan de veiligheidseisen en kan ook veilig worden gebruikt, laat ze weten. Maar hoe lang nog is de vraag en daarom moet de verschuiving een halt toe worden geroepen.
De oorzaak is de bodemgesteldheid. Die blijkt veel slapper dan gedacht. "De verplaatsing wordt veroorzaakt door onverwachte en unieke vervorming van de bodem. De verplaatsing treedt zeer langzaam op, waardoor het enige tijd geduurd heeft voordat duidelijk werd dat het hier ging om meer dan de normale verwachte verplaatsing", laat de minister weten. De minister gaat ervan uit dat dit de overheid niets gaat kosten. Opdrachtgever SAAone B.V. (een combinatie van de bouwreuzen Boskalis, DIF, Hochtief en Volker Wessels) heeft de brug gebouwd en heeft een onderhoudsverplichting voor de brug tot 2042. Daarom draait deze combinatie op voor de kosten, vindt zij. "De herstelwerkzaamheden aan het landhoofd en de kosten hiervan liggen conform het contract bij de opdrachtnemer", laat de minister de Kamer weten. Volgens De Telegraaf is dit nog maar de vraag. Bronnen rond het project hebben de krant laten weten dat de situatie uniek is, zoals de minister ook aangeeft, zodat er een kans bestaat dat de bouwbedrijven zullen aanvechten dat zij hiervoor verantwoordelijk zijn. Eerder dit jaar liet topman Jan de Ruiter van VolkerWessels zich in de situatie rond de zeesluis in IJmuiden (ook hier zijn onverwachte tegenvallers) al ontvallen dat de aannemers niet verantwoordelijk gesteld kunnen worden voor omstandigheden waar ze redelijkerwijs niet van kunnen weten.
Welke kosten met het herstel gemoeid zijn, is niet bekend.
Inmiddels zijn maatregelen getroffen (er zijn zogeheten vijzels geplaatst tussen het brugdek en het landhoofd) en de komende anderhalf jaar wordt aan de brug gewerkt om het probleem op te lossen én om die weer terug te schuiven naar de plek waar hij hoort. De werkzaamheden die de komende anderhalf jaar worden uitgevoerd bestaan uit versteviging van de bodem, verankering van de landhoofden, vervanging van de voegplaten en aan het einde van de klus het verwijderen van de vijzels. De werkzaamheden vinden vooral aan de onderkant van de brug plaats en daarom zal er weinig verkeershinder zijn, zo is de verwachting.
