Harry van Bommel: 'Wij moeten bescheiden zijn met de ambitie om te proberen om overal democratie te brengen.'
Harry van Bommel: 'Wij moeten bescheiden zijn met de ambitie om te proberen om overal democratie te brengen.' Foto: Trudy Kroese

'De maatschappij is ruwer geworden en de politiek ook'

DIEMEN - Harry van Bommel vertrekt in maart als Tweede Kamerlid voor de SP. De 54-jarige inwoner van Diemen heeft besloten om zich niet verkiesbaar te stellen bij de Tweede Kamerverkiezingen. Hij is ruim 18 jaar lid geweest van de Tweede Kamer en richt zich nu op een andere werkkring. Harry van Bommel blikt terug op zijn politieke loopbaan.

Hoe ben je politiek actief geworden?
"Wat politiek betreft was ik een laatbloeier. Ik stemde aanvankelijk blanco omdat ik van mening was dat de politieke partijen te veel op elkaar leken. Toen ik 24 jaar was heb ik voor het eerst gestemd. Dat was nadat ik de SP had leren kennen en ik stemde toen ook op de SP. Niet alleen vanwege de idealen, maar ook omdat de partij actie voerde. Dat doet de SP nog steeds. Na mijn studie gaf ik Nederlands en Engels op een ROC in Amsterdam-Zuid, vlak bij de Rai. Dat heb ik tussen 1990 en 1994 gecombineerd met het lidmaatschap van de stadsdeelraad Oost in Amsterdam. Ik ben in 1994 gestopt met lesgeven. Tussen 1994 en 1998 was ik raadslid in de gemeenteraad van Amsterdam en combineerde ik dat werk met de functie van fractiemedewerker van de SP in de Tweede Kamer."

In 1998 ben je lid geworden van de Tweede Kamer.
"Ik stond voor de verkiezingen in 1998 op de vijfde plaats van de kandidatenlijst en de SP haalde vijf zetels. Na de verkiezingen trad het tweede Paarse kabinet aan. Wim Kok was premier. Ik heb als Kamerlid drie premiers meegemaakt: Kok, Balkenende en Rutte. Daarnaast ook nog eens zes ministers van Buitenlandse Zaken."

Hoe kijk je terug op het werk in de Tweede Kamer?
"Ik heb de twee mooiste portefeuilles: Buitenlandse Zaken en Europese Zaken. Op het gebied van Buitenlandse Zaken gelden weinig wetten, maar heb je te maken met actuele onderwerpen zoals het conflict in Syrië. Als lid van de commissie-Buitenland ging ik twee keer per jaar op reis. Ik heb altijd veel contact onderhouden met mensen die tot etnische minderheidsgroepen behoren, onder andere in Irak, China en Rusland. Als lid van de commissie-Europese Zaken ging ik ook twee keer per jaar op reis. Ik heb bijvoorbeeld alle landen van de Europese Unie bezocht."

Wat heb je geleerd van het werk als Kamerlid?
"Wij moeten bescheiden zijn met de ambitie om te proberen om overal democratie te brengen. Er is meer bereidheid om conflicten te stoppen dan bereidheid om aan conflictpreventie te doen. Dat laatste lijkt niet sexy in de politiek. Je bestrijdt dan iets dat er nog niet is. Dat is toch iets anders dan krachtdadig optreden om een conflict te beëindigen."

Geef eens een voorbeeld.
"Door de brexit lijkt er weer een harde grens te komen tussen Noord-Ierland en Ierland. De kans is groot dat de mensen weer tegenover elkaar komen te staan en het conflict in Noord-Ierland weer oplaait. Een ander voorbeeld is de situatie in de Baltische Staten. De meerderheid van de inwoners van de Letse hoofdstad Riga is Russisch. Het is belangrijk dat deze mensen volwaardige burgerrechten krijgen anders speelt Poetin daarop in."

Vind je het vervelend dat je altijd lid bent geweest van een Kamerfractie die deel uitmaakt van de oppositie?
"Nee. Ik steun vaak de oppositie, maar niet altijd. Het is niet zo dat ik de oppositie steun omdat ik deel uitmaak van de oppositie. Ik heb veel met internationale betrekkingen te maken en daar is het institutioneel recht de belangrijkste leidraad. Er gelden maatstaven als De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de Conventie van Genève. Dat zijn objectieve maatstaven die universeel toepasbaar zijn. Die gelden overal: in het Midden-Oosten en op de Balkan. Dan praat je niet over links of rechts."

Je voelt je een volksvertegenwoordiger en bent ook actief in Diemen.
"Ik heb een aantal acties van de lokale SP gesteund. De actie om bus 136 in Diemen te laten rijden en de actie voor het behoud van loketten bij de stations. In de periode voor de gemeenteraadsverkiezingen heb ik mij ook altijd ingezet voor de partij in Diemen."

Hoe is de politiek in de afgelopen 19 jaar veranderd?
"De politiek is een afspiegeling van de maatschappij. De maatschappij is ruwer geworden en de politiek ook. Dat is begonnen in de periode dat de LPF actief werd. Toen ik in de Tweede Kamer begon was het niet denkbaar dat een premier zei dat mensen die het hier niet bevalt maar moeten oppleuren. Ik vind dat ook verkeerd: je moet juist het gesprek met die mensen aangaan."

Word je zelf wel eens vervelend benaderd?
"Ik kan het nu wel zeggen omdat ik binnenkort stop: ik heb te maken gehad met bedreigingen. Meestal zwijg ik erover omdat het anders alleen maar erger wordt. Ik krijg soms vervelende e-mails. Als het om een anonieme e-mail gaat waarin alleen maar wordt gescholden, negeer ik die. Maar als het om een e-mail gaat van iemand die boos is, beantwoord ik die wel. Vaak raak je met die mensen in gesprek. Ik zeg weleens dat internet van een digitale snelweg een open riool is geworden. Maar ik krijg allerlei soorten e-mails binnen. Recent nog van een persoon die werkloos is geworden en niet weet hoe hij een uitkering moet aanvragen. Ik kijk waar die persoon woont en of er in die plaats een afdeling van de SP is. Vervolgens breng ik hem met die afdeling van de SP in contact."

Word je vaak op straat lastiggevallen?
"Nee nooit. Doordat ik al heel lang actief ben in de politiek, eerst in Amsterdam en daarna in de Tweede Kamer, herkennen veel mensen mij. Het komt ook voor dat mensen mij aankijken en niet weten waarvan zij mij precies kennen. Dat gebeurt vooral als ik geen pak aan heb. Ik draag tijdens mijn werk als Kamerlid altijd een pak. Ik vind dat dat bij de functie hoort."

Welk deel van je werk zal je gaan missen?
"Het directe contact met groepen belanghebbenden zoals Koerden, Surinamers, Tibetanen en Oeigoeren. Ik verdiep mij in die mensen en krijg daar veel waardering voor terug."

Wanneer is jouw laatste werkdag in Den Haag?
"De verkiezingen zijn op 15 maart. De uitslag die die avond of nacht bekend wordt gemaakt is slechts een voorlopige uitslag. Dat weet niet iedereen. De huidige Tweede Kamer wacht de definitieve uitslag af en beoordeelt daarna de geloofsbrieven van de nieuwe leden van de Tweede Kamer. Mijn laatste werkdag als Kamerlid is op 22 maart."

Wat ga je in de toekomst doen?
"Ik ga mij richten op een baan waarbij ik internationaal ondersteuning ga bieden aan mensen en organisaties die bezig zijn met het opbouwen van een democratie. Dat kunnen mensen zijn die bijvoorbeeld zelf politiek actief zijn, maar ook organisaties als vakbonden. Ik ben nog niet aan het solliciteren, maar voer wel netwerkgesprekken."