'De Hoop is een heel bijzondere concertzaal'
DIEMEN - Eind november was het 100e concert in de serie 'Kamermuziek in De Hoop': middeleeuwse muziek van Ensemble Corona en een proeverij van middeleeuwse gerechten, het favoriete muziektijdperk van programmeur Els Verhaak (net 66). Ze is al ruim 10 jaar de programmeur voor deze bijzondere concerten in de voormalige schuilkerk aan de Hartveldseweg. Els werd in 1950 in Breda geboren als oudste in een gezin met vijf kinderen. Op haar 18e trok ze naar Amsterdam voor een hbo-opleiding bibliotheek en documentatie. Na een paar jaar terug in Brabant werkte Els tot haar pensioen deze zomer ruim 40 jaar in het Rijksmuseum, eerst als documentalist, later als conservator.
Je hebt vrijwel je hele carrière in het Rijksmuseum gewerkt, tussen de kunst dus. Van huis uit meegekregen?
"Mijn vader was beeldhouwer. Opgegroeid tussen kunst, ja, hoewel dat geen oude maar moderne kunst was. Ik werd dus meer geconfronteerd met namen als Henry Moore en Brancusi dan met die van 17de-eeuwse kunstenaars. Hier in onze tuin in Diemen staat ook een werk van mijn vader. Het is gehakt in steen en stond bij mijn ouders in de tuin in Breda. Ik ben heel blij dat het nu hier een plekje heeft gekregen."
Was je zelf ook kunstzinnig?
"Nou, mijn vader probeerde me wel een beetje richting een kunstzinnige opleiding te sturen toen ik een studie moest kiezen en het zelf niet zo goed wist. Maar dat bleek toch niets voor mij. Ik hield wel enorm van lezen en boeken en dus dacht ik dat de Bibliotheek en Documentatieacademie in Amsterdam een goede opleiding zou zijn. Mijn leeswoede bleef, maar de meer technische vakken die er ook bij horen bevielen mij minder. De opleiding duurde maar twee jaar en ik heb hem wel afgemaakt. Daarna vond ik een heel leuke baan op het Brabants Conservatorium in Tilburg. Daar heb ik veel opgestoken van muziek. Ik werkte in de bibliotheek en moest ook de muziekpartijen voor het orkest verzorgen. Bovendien was er een discotheek: drie draaitafels op de balie zodat de studenten muziek konden luisteren. Er was een grote collectie elpees. Heerlijk voor mij! Daar heb ik voor het eerst de cellosuites van Bach gehoord, die grote indruk maakten. Ik vergat soms dat ik wel moest werken als ik naar die mooie muziek luisterde."
Ontstond toen ook je voorliefde voor middeleeuwse muziek?
"Mijn eerste echte kennismaking met middeleeuwse muziek was toen een leerling van mijn vader een platenalbum met middeleeuwse muziek meenam. Toen ik dat hoorde, wist ik meteen: dát is mijn muziek. Het raakte me echt. Het was in de tijd dat ik in Amsterdam studeerde. Daar spaarde ik met een oppasbaantje genoeg geld bij elkaar om een blokfluit te kunnen aanschaffen. Ik kreeg les van de vrouw van Kees Otten, dé man van de middeleeuwse muziek. Alsof het zo moest zijn. Later heb ik als amateurzanger ook gezongen in een ensemble dat middeleeuwse muziek maakte."
Voor je werk ging je van muziek naar beeldende kunst.
"In de zomer van 1975 begon ik in het Rijksmuseum in het prentenkabinet. Ik beschreef de voorstelling van de prenten in een tijd zonder digitaal beeld, onmisbaar! Ik vond het heerlijk werk. Om mijn kennis te verbreden en te verdiepen ben ik, naast mijn werk, kunstgeschiedenis gaan studeren. Ik werd conservator bij het prentenkabinet en mijn baan is een ruim 40-jarig huwelijk geworden. Dit voorjaar ben ik met pensioen gegaan na een heel mooi laatste jaar waarin ik een tentoonstelling heb samengesteld over modeprenten. Heel bijzonder."
In 2005 volgde je Liedje de Rooij op als programmeur voor 'Kamermuziek in De Hoop'.
"Mijn partner Maarten heeft de concerten vanaf het prille begin in 1999 bezocht. Zo leerde ik ze kennen. Toen ik in 2002 ook in Diemen kwam wonen, heeft Liedje mij uitgenodigd om in het bestuur van de Vrienden van de Hoop te komen. Kort daarna heb ik haar taak als programmeur overgenomen. In het begin was het vreselijk zoeken naar geschikte muziekgezelschappen. Ging ik in mijn pauze naar lunchconcerten op zoek naar geschikte ensembles voor De Hoop. Nu is dat een stuk makkelijker: jonge ensembles zetten stukjes van hun concerten op internet. Bovendien heb ik in de loop der jaren een heleboel ensembles leren kennen en worden we tegenwoordig overstelpt met aanvragen om in De Hoop te komen spelen. De Hoop is onder musici heel bekend en gewild geworden de laatste jaren."
Wat maakt De Hoop zo bijzonder?
"Met De Hoop heeft Diemen een heel bijzondere concertzaal. De ruimte heeft alles mee: hij heeft een prachtige akoestiek en is mooi en intiem. Alle musici zijn lovend over de akoestiek. De Hoop leent zich alleen voor muziek in kleine bezetting, kamermuziek dus. Vooral instrumenten als de luit, de gitaar, het klavecimbel, strijkinstrumenten en natuurlijk de menselijke stem komen er naar mijn idee het best tot hun recht. Alles klinkt mooier in het Concertgebouw? Ja, als je nog niet in De Hoop bent geweest."
Het is dus kiezen ieder jaar, er zijn immers maar zes concerten.
"We bieden graag een podium aan beginnende ensembles, afgewisseld met bekendere groepen, maar het niveau is wel hoog. Verschillende ensembles die bij ons optraden toen ze nog onbekend waren, zijn inmiddels heel bekend. 'Toppers' die we hier gehad hebben? Remy van Kesteren en het Dudok Kwartet. Zij waren hier toen ze nog jong en onbekend waren, nu winnen ze de ene prijs na de andere. Rosanne Philippens, de (inmiddels zeer) bekende violiste met haar Allegra Kwartet en met gitarist Izhar Elias. Kwaliteit is belangrijk, maar ook de uitstraling, juist in zo'n kleine zaal als De Hoop. Trio42 was bijvoorbeeld ontzettend leuk. Niet alleen heel goed en muzikaal, maar Remy van Kesteren bleek ook nog eens heel boeiend te kunnen vertellen, geweldig. Of een optreden van blokfluitkwartet Brisk. Blokfluiten van 20 cm tot meer dan 2 meter, heel leuk om eens mee te maken. Ik ben nu al bezig met het vastleggen van musici voor volgend seizoen. Een tipje van de sluier: Trio Dumas, met de Diemense cellist Örs Köszeghy, komt volgend jaar, daar ben ik heel blij mee. Wie ik graag nog eens in De Hoop zou laten komen? Ik hoop op nieuwe jonge ensembles met veel talent en het muziekstuk dat ik er graag eens zou horen klinken is de opzwepende 'Fandango' van Luigi Boccherini, een stuk voor gitaar, strijkkwartet en castagnetten."
Nieuwjaarsconcert
Op 29 januari 2017 is het volgende concert in De Hoop, van het Antonin Kwartet. "Een jong strijkkwartet dat drie jaar geleden al eens in De Hoop heeft gespeeld en toen de zaal in enthousiaste verbazing achterliet. Een voorbeeld van 'veelbelovend jong talent'. Zo jong (net twintig) en al zo fantastisch in supermuzikaal samenspel! Echt geweldig. Zo'n ensemble wil je volgen en dat heb ik ook gedaan. Inmiddels zijn ze veel bekender geworden, vooral de twee violisten, die inmiddels een paar belangrijke muziekprijzen in de wacht hebben gesleept." Meer informatie is te vinden op schuilkerkdehoop.nl.
