Brand bij de Boerenbond aan de Muiderstraatweg op 30 juni 1943.
Brand bij de Boerenbond aan de Muiderstraatweg op 30 juni 1943. Foto: collectie GAD

Nieuwe oorlogsverhalen na 'Diemens Oorlog'

DIEMEN - In het nieuwe nummer van de Historische Kring Diemen (HKD), 40 pagina's dik, in kleur en fraai vormgegeven, staan veel verhalen die loskwamen na het verschijnen van het boek 'Diemens Oorlog' eerder dit jaar. Zoals het verhaal dat de 82-jarige Simon Beck de HKD vertelde.

door Taco ten Dam

"Op een dag zul je hiervoor boeten!", schreeuwt overbuurman Zeeman door het open raam van de zwarte limousine als in 1943 de dorpsveldwachter van Diemen de familie Beck in de Jan Bertsstraat 1943 ophaalt. Zeeman is niet alleen, veel buren richten hun woedende blik op de politieman en roepen troostende woorden naar de angstige familie. Het is een van de intrigerende en onthullende verhalen uit de levensgeschiedenis van de familie Beck die Simon Beck aan de HKD ter beschikking stelde. Intrigerend, omdat het lot van een joodse familie nooit zo van dichtbij is beschreven. Onthullend, omdat tot nu toe werd aangenomen dat alleen Duitsers joodse mensen ophaalden van hun huisadres. Verschrikkelijk is het lot van hun goede vrienden en straatgenoten de families Ruben en Van Praag.

Oorlogskinderen
Er zijn verhalen van 'oorlogskinderen' die ieder op hun eigen manier de oorlogsjaren in Diemen beleefden. Taco ten Dam sprak met Barend Koopmans die woonde op boerderij Oud Eigen aan de Ouddiemerlaan. Als jongetje zag hij de brand bij de Boerenbond aan de Muiderstraatweg. Willem Roest, Jentje Woud en Rein Woud vertelden Jaap Haag onder andere over de treinbeschieting in Diemen op 6 september 1944 en de angstige momenten tijdens een luchtaanval van de geallieerden op de spoorbrug vlak bij het huis van de familie Roest aan het einde van de Muiderstraatweg. Henk van der Tuin schrijft over zijn bijzondere herinneringen in die barre jaren. De herinnering van Chris Ebbinkhuijsen aan een kanotochtje met een onverwachte wending is weliswaar uit de jaren 50, maar zal bij velen een herinnering oproepen aan de eigen jongensjaren.

Australië
Wiard Krook gaat in op de vele reacties op het boek 'Diemens Oorlog'. Die kwamen op straat van mensen in Diemen, maar ook van officiële instanties uit Amsterdam en het verre buitenland. Zo ontving Wiard Krook uit Australië ontroerende en dankbare brieven en mails van familieleden van de bemanning van de boven Overdiemen neergehaalde Wellington. Verder schrijft Wiard Krook over de bijzondere wegversperringen die in de oorlog aan de Muiderstraatweg stonden.
Bijzonder gedetailleerd en in duidelijke taal beschrijft Alfred Bakker het technische hoogstandje van de overbrugging van de Weespertrekvaart, de zogenaamde Schipholbrug. Bij de brug die door de oorlogsomstandigheden niet afgemaakt kon worden, richtte de Luftwaffe een Flakbatterij in. In het verhaal zijn ook herinneringen van Frits Reurekas verwerkt.

Veel nieuwe zaken
De redactie van het tijdschrift van de HKD slaagt er iedere keer weer in 'nieuwe' ontdekkingen te doen. Zo kwamen we met behulp van leden van de HKD op het spoor van het graf van Edouard de Nève op begraafplaats Rustoord en Diemens noodgeld van mei 1940. Ook een onderzoek naar de achterliggende geschiedenis van de oorlogsmonumenten in Diemen leverde voortschrijdend inzicht op, waaruit blijkt dat niet alles is zoals men lang dacht dat het was.

Er is ook weer uniek illustratiemateriaal in het tijdschrift te vinden. Uit archieven en natuurlijk uit de familiealbums. Het geheel is een uniek document dat niet alleen onmisbaar is als aanvulling op 'Diemens Oorlog', maar zeker ook interessant is voor een ieder die belangstelling heeft voor de geschiedenis van Diemen. Het tijdschrift is te koop bij Boekhandel Bruna in het winkelcentrum.

Tot nu toe onbekende foto van de intocht van de Canadezen op de Hartveldseweg ter hoogte van de afgebroken woonwijk. De huizenrij op de achtergrond is de Jan Bertsstraat.
Boerderij Oude Eigen aan de Ouddiemerlaan. Barend Koopmans beleefde er als kind de oorlogsjaren.
Op 12 juni 1943 kwam onder anderen piloot Fletcher Green om het leven toen zijn vliegtuig boven Diemen werd neergehaald. Val Rokhar-Green, een volle nicht van Fletcher, schonk Wiard Krook als dank voor zijn diepgaande onderzoek de door haar gemaakte aquarel 'Poppies are for remembering'.
Simon Beck woonde ten tijde van de oorlog in Diemen. Hij beschrijft uitgebreid de levensgeschiedenis van zijn familie. Op de foto: Anna en Camill Beck voor hun woning in de Jan Bertsstraat 40.