'Eigenlijk hebben wij allemaal een band met Suriname'
DIEMEN - Dinsdag kwam het boek 'Surinamers in de polder' uit. Het is het eerste boek van Diemenaar Harry van Bommel, Tweede Kamerlid voor de SP. Van Bommel schreef het boek naar aanleiding van de 40-jarige onafhankelijkheid van Suriname dit jaar. In het boek komen 15 Surinaamse Nederlanders aan het woord over hun komst naar Nederland en hun leven hier. Onder hen Jetty Mathurin, cabaretière en actrice, die tot 2001 ruim 10 jaar in Diemen woonde. In Diemen wonen relatief veel mensen met een Surinaamse achtergrond. Directeur Rob Dekker van basisschool De Ark kreeg vorige week al een exemplaar van het boek. "Als je dit boek leest, begrijp je de ouders van je leerlingen", zei Van Bommel bij die gelegenheid.
Dit jaar is het 40 jaar geleden dat Suriname onafhankelijk werd, was dat de aanleiding om het boek te schrijven?
"Voor mij was dat zeker de aanleiding, 40 jaar is een jubileum. Ik ben al zeker 25 jaar intensief bezig met Suriname. Voor mij stond vast: ik heb in al die jaren tientallen mensen gesproken, ik ben er vaak geweest, die mooie verhalen moet ik niet voor mezelf houden maar delen. Zo is dat boek er gekomen."
Waarom die band met Suriname?
"Het begon denk ik al in mijn jeugd. Ik had Surinaamse vriendjes, maar pas jaren later realiseerde ik me dat zij uit Suriname kwamen, als kind zie je dat niet. Toen is het zaadje ontkiemd. Later ben ik afgestudeerd op het politieke gedrag van Surinamers in Nederland. Ik heb als politicus ook heel veel met Suriname te maken. Die belangstelling is dus op verschillende manieren tot ontwikkeling gekomen. Eigenlijk hebben wij allemaal een band met Suriname; een deel van de rijkdom van Nederland komt voort uit de plantages in Suriname. Als je de relatie Nederland-Suriname gaat analyseren, komt soms het schaamrood op je kaken. We kunnen er nu open over praten en het staat in de schoolboeken; nog niet helemaal goed, maar beter dan toen ik jong was. Alle discussies die gevoerd worden en zijn staan in dit boek. Dit zijn de mensen waar die discussie mee gevoerd wordt, deze mensen gaan het verhaal vertellen: dat was het uitgangspunt."
Jetty Mathurin, u bent een van de bekendere 'Surinamers in de polder', die in het boek aan het woord komen, naast onder meer Umberto Tan, Sylvana Simons en Edgar Burgos, de zanger van Trafassi. Waarom hebt u meegewerkt?
"Ik word vaker gevraagd als het Suriname betreft en ik zeg heel vaak nee. Maar zoals Harry het uitlegt, dacht ik ja: het gaat over hoe wij hier leven, hoe wij tot hier zijn gekomen en ik vind mijn verhaal daarbij steekhoudend. Er waren ook emotionele momenten bij; dan ga je nadenken over dingen en ik wilde eerlijk zijn. Ik heb ook gekeken wie er nog meer gevraagd zijn. Ik ben vooral blij dat gekozen is voor mensen uit de verschillende bevolkingsgroepen uit Suriname. Ze zijn er allemaal. Dat is over het algemeen een misvatting hier in Nederland: een Surinamer is zwart met kroeshaar. Maar we zijn in Suriname veel rijker aan bevolkingsgroepen."
"Ik heb een keuze moeten maken: mannen, vrouwen, een representatie van de verschillende bevolkingsgroepen", vult Van Bommel aan. "Plus verschillende beroepen, niet alleen politiek of media. Het is goed om te zien hoe Surinaamse Nederlanders hun plek hebben verworven, door de hele samenleving heen, tot op het hoogste niveau. Natuurlijk gaan er ook wel eens dingen mis, maar er zijn zo veel succesverhalen. De mensen in dit boek vertellen het verhaal van kansen krijgen en kansen pakken. Het zijn allemaal mensen die kansen gepakt hebben. Maar het zijn niet alleen mensen die succesvol zijn op tv. Barryl Biekman bijvoorbeeld is bijzonder omdat ze zich inzet voor de Afro-Surinamers. Als voorzitter van het Landelijk Platform Slavernijverleden heeft zij dat thema op de kaart gezet. Dat heeft te maken met haar passie en spirit. Zij krijgt daar niet altijd waardering voor. Ik heb haar verhaal zo opgeschreven dat mensen denken: o ja, zo kun je er ook naar kijken. Alle verhalen samen maken de puzzel Suriname-Nederland."
Het boek kwam op 8 december uit, dat zal geen willekeurig gekozen datum zijn.
"8 december 1982, de Decembermoorden: een heel belangrijk moment in het leven van veel mensen die ik geïnterviewd heb. Voor sommigen de reden om naar Nederland te komen, voor anderen om niet meer terug te gaan naar Suriname. Het was niet zo gepland, maar achteraf, toen ik alle verhalen achter elkaar las, zag ik dat dat toch een beetje de rode draad was in het boek. Niet iedereen heeft het erover maar het is zó nadrukkelijk aanwezig. Dat maakte 8 december de meest natuurlijke datum om het boek uit te laten komen. Het is ook actueel met het nieuws uit Suriname dat het hof vervolging toch mogelijk maakt, ondanks de amnestiewet."
Dinsdag is het boek gepresenteerd, wie hoopt u dat het gaan lezen?
"Dinsdag was in Amsterdam de herdenking van de slachtoffers van de 8 decembermoorden. Daar heb ik gesproken, en dat was een bijzonder moment zo voor de zaal vol met Surinaamse Nederlanders. Ik hoop dat veel Nederlandse mensen het boek gaan lezen. Vooral omdat veel mensen wel iets weten over de geschiedenis van Suriname, maar de verhalen niet precies kennen. Deze mensen vertellen het verhaal precies. Ik denk ook aan meer waardering voor de Surinaams-Nederlandse gemeenschap. In de jaren 70 werden Surinamers met de nek aangekeken in Nederland, waren er in sommige gemeenten protesten tegen de komst van Surinamers. Spandoeken met 'In onze gemeente geen Surinamers', bijna op dezelfde wijze als de reactie op de vluchtelingen nu."
Jetty Mathurin: "Vooral in deze periode, de donkere dagen voor kerst noem ik ze, leven we echt in een omgeving waar je je als Surinamer niet welkom voelt, vooral door het onbegrip. Ik hoop dat door deze verhalen mensen hun oren en hun hart open maken. Dat ze gaan voelen, dat ze zich erin kunnen verplaatsen; ik hoop van harte dat dit boek daaraan bijdraagt."
Over 40 jaar, wat ligt er dan voor boek?
Harry van Bommel: "Dan is jouw opvolger Surinaams-Nederlands."
Jetty Mathurin: "Ik denk aan mijn kleinzoon, die is 14. Ik hoop van harte dat de mooie persoonlijke verhalen blijven, maar die diepe behoefte die ik hierbij voel dat het nodig is, er niet meer is."
Harry van Bommel: "Alleen de mooie verhalen blijven."
'Surinamers in de polder' is nu te koop, ook in Diemen.
