Nieuw boek 'Diemens Oorlog' komt zaterdag uit
DIEMEN - De herinnering aan de Tweede Wereldoorlog staat deze dagen weer volop in de belangstelling. Het boek 'Diemens Oorlog, Dorp bij Amsterdam onder Duitse bezetting' beschrijft deze donkere periode in Diemen. Een redactie bestaande uit mensen van het Comité Diemen 1940-1945, de gemeente en de Historische Kring Diemen (HKD), werkte ruim een jaar intensief samen aan het rijkgeïllustreerde boek.
door Taco ten Dam
Frits Reurekas heeft in het verleden uitgebreid geschreven over de Tweede Wereldoorlog in Diemen en ook de HKD heeft in haar tijdschriften meer dan eens aandacht besteed aan bijzondere gebeurtenissen in Diemen in de jaren 40-45. Door de bundeling van krachten en nieuwe bronnen is er een waardig vervolg gekomen op het boek van Frits Reurekas. De redactie deed diepgaand onderzoek in archieven in binnen- en buitenland en vond in internet een bron waar eerdere chroniqueurs uiteraard nog geen gebruik van konden maken.
Het boek geeft in tekst en beeld een gedetailleerd beeld van het dagelijks leven in Diemen, dat aan het begin van de bezetting rond de 5000 inwoners telde. Hoe ondergingen de bewoners van het dorp zo vlak bij Amsterdam de bezetting? Wat gebeurde er met de bijna 100 joodse inwoners toen de Duitsers in Nederland met de jodenvervolging begonnen? Het proces is nauwkeurig in kaart gebracht en het is een schrijnend relaas geworden over hoe de meeste joodse inwoners op een dag in het voorjaar van 1942 uit het dorp verdwenen. Maar tegelijkertijd waren er ook moedige Diemenaren die hun huis openstelden voor onderduikers.
Artsen en sport
En hoe reageerden de artsen in Diemen op de vaak ingrijpende maatregelen van de Duitse bezetter? Hoe lang hield burgemeester De Geer van Oudegein het vol om onder Duits gezag zijn taak uit te oefenen? En de sport? Er werd volop geschaatst in Diemen in de ijskoude oorlogswinters en D.V.A.V. voetbalde verder, tot het niet meer kon. Landelijke bekendheid kreeg de 'Diemense Reus', de bokser Joop Niemans die in Krasnapolsky de nationaalsocialist Cees Oly tegen het canvas sloeg. Diemen kende Engelandvaarders die met een motorvlet de Noordzee over gingen en Diemenaren op zee of in Nederlands-Indië beleefden onder barre omstandigheden ver van huis de oorlogsjaren.
Vrij Nederland en Wellington
Natuurlijk komen bekende verhalen over de drukkerij van Jeanne de Wild waar illegaal Vrij Nederland werd gedrukt, de treinbeschieting waarbij tientallen NSB'ers het leven lieten en de vernietiging van een derde van het Diemense woningbestand, uitgebreid aan de orde. Maar ook een fascinerende reconstructie van de Duitse verdedigingslinie rond Amsterdam waar de bunkermuur bij de Hartveldsebrug deel van uitmaakte. Uitputtend onderzoek naar de in 1943 in de Overdiemerpolder neergestorte Wellington levert een achtergrondverhaal op over de vijf geallieerde bemanningsleden die in Diemen de dood vonden.
Een gedetailleerd beeld van het dagelijks leven in Diemen in de oorlog
Het is te veel om alle onderwerpen op te sommen. Het boek is een aaneenschakeling geworden van fascinerende verhalen die een beeld geven van een zware periode uit de Diemense geschiedenis. Een boeiend en lezenswaardig boek voor iedereen die belang stelt in dit stuk geschiedenis van Diemen. Burgemeester Amy Koopmanschap in het voorwoord: "Dit boek is wat mij betreft te beschouwen als een van de belangrijke oorlogsmonumenten in Diemen en daar ben ik trots op."
