'Alcohol is een sluipmoordenaar'
DIEMEN - Hent van den Elsen (59) is sociaal-psychiatrisch verpleegkundige bij Jellinek in Amsterdam. Hij werkt tevens een dag per week als verslavingsconsulent in Diemen. De ene week houdt hij spreekuur in Gezondheidscentrum Diemen-Zuid, de andere week in Gezondheidscentrum Diemen-Noord. De spreekuren vinden op donderdag plaats en zijn van 11.00 tot 15.00 uur.
Een jaar of zes geleden bleek uit een onderzoek dat er in Diemen bovengemiddeld veel alcohol werd gedronken. Vooral hoogopgeleiden bleken veel te drinken. Opvallend was dat ook vrouwen in Diemen bovengemiddeld dronken. De gemeente vond het tijd voor maatregelen. Daarbij werd de hulp van de GGD en Jellinek ingeroepen.
Hent van den Elsen: "Wij zijn toen begonnen met het trainen van eerstelijnshulpverleners zoals huisartsen, maatschappelijk werkers en fysiotherapeuten. Er is hen geleerd om alcoholproblemen bij patiënten in een vroeg stadium te signaleren en ook bespreekbaar te maken. Dat is belangrijk omdat de schade dan nog niet zo groot is. Het bleek dat eerstelijnshulpverleners het aanvankelijk moeilijk vonden om alcoholproblemen met patiënten te bespreken. Nu is dat minder het geval."
Succes
Hent van den Elsen behandelt mensen met diverse vormen van verslaving: alcohol, tabak, soft- en harddrugs, maar ook jongeren die gamen. Als het even mogelijk is behandelt hij mensen ambulant op zijn spreekuur in de gezondheidscentra in Diemen. Maar in een aantal gevallen verwijst hij hen door naar Jellinek voor ambulante hulp of een opname in een kliniek. Het project van de gemeente heeft succes gehad, want de cijfers van het alcoholgebruik in Diemen komen inmiddels overeen met het gemiddelde in Nederland.
Ik Pas
Het gesprek met Van den Elsen vindt plaats in een periode waarin een aantal Diemenaren deelneemt aan de landelijke actie Ik Pas. De gezondheidscentra in Diemen en wethouder Ruud Grondel van Volksgezondheid hebben zich achter de actie geschaard. Ik Pas houdt in dat mensen meedoen aan een initiatief om sinds maandag 2 maart voor een periode van dertig dagen geen alcohol te drinken. Er hebben zich 28 inwoners van Diemen bij Ik Pas aangemeld, maar de kans is groot dat er veel meer Diemenaren meedoen. Mensen die meedoen aan Ik Pas kunnen een blauw armbandje om een van de polsen dragen.
Van den Elsen wijst erop dat alcohol een sluipmoordenaar is. Vaak duurt het heel lang voordat mensen met de gevolgen van overmatig gebruik van alcohol worden geconfronteerd: lichamelijke en geestelijke problemen én sociale problemen zoals het verliezen van een partner en/of baan en financiële schulden. "Heel veel mensen zijn zich niet bewust van hoe slecht het drinken van alcohol voor hen is. Er zijn mensen die zich depressief voelen maar niet beseffen dat die klachten het gevolg zijn van overmatig drinken. Als iemand bij de huisarts komt met klachten over depressiviteit is het belangrijk dat wordt vastgesteld of deze klachten het gevolg zijn van overmatig alcoholgebruik of niet. Alcohol helpt nooit bij het oplossen van problemen. Alcohol verdooft, maar daardoor ben je niet bezig met rouwen of het oplossen van problemen. Wij zijn het normaal gaan vinden om elke dag te drinken. Denk alleen maar aan de opkomst van het drinken van wijn in de jaren 70 en 80. Mensen drinken wijn bij het eten en drinken op diverse momenten van de dag."
Rooklobby
Hij vergelijkt de situatie van overmatig drinken met roken. "Roken wordt tegenwoordig nauwelijks meer geaccepteerd, maar het drinken van alcohol nog wel. De maatregelen van de overheid om het roken te ontmoedigen door onder andere voorlichtingscampagnes en het duurder maken van tabak hebben hun uitwerking gehad. Vijftien tot twintig jaar geleden rookte 27 procent van de mensen, nu is dat nog maar 17 procent. Ik ben van mening dat de rooklobby moet worden aangepakt. Mensen beginnen vrijwel altijd voor hun twintigste te roken, dus richt de rooklobby zich op tieners."
Hij vindt dat de overheid de taak heeft om de burger te beschermen en te waarschuwen voor de gevolgen van het overmatig drinken van alcohol.
Hij verwacht vergelijkbare campagnes als die het roken hebben ontmoedigd. "Ik doel hierbij op overmatig gebruik van alcohol. Iemand mag best alcohol drinken, maar dan bij voorkeur op een verantwoorde manier: op de momenten dat je je goed voelt, bij voorkeur in een sociaal gezelschap en met mate. De richtlijnen voor mannen zijn maximaal twee glazen per dag, voor vrouwen één glas per dag."
